Zitting van woensdag 4 september 2024
Leaderproject Migratie Kempen in samenwerking met CAW De Kempen en SAAMO: indiening project, afsprakennota en engagementsverklaring. Bekrachtiging. - Openbare zitting
Aanwezigheden
Aanwezig | Jan Verbist, voorzitter | Seppe Bouquillon, voorzitter vast bureau | Ellen Deswert, Elke Tweepenninckx, Sander Verboven, Kris Gebruers, Chris Bakelants, leden vast bureau | Jan Verhaert, Riet Smits, Marc Verhulst, Lisette Boeckx, Mario Verhaert, Dag Pas, Annelies Horemans, Jef Peeters, An Peeters, Mil Haemhouts, Gert Dierckx, Henk Vleugels, Marc Hannes, Christel Pluys, Koen Laenen, Bart Soontjens, raadsleden | Jeroen Peeters, algemeen directeur |
|
Motivering
Context en argumentatie
SAAMO en CAW stelden in hun dagelijkse werking vast dat er in de Kempen een plek/dienst ontbreekt waar mensen terecht kunnen met ondersteuningsvragen met betrekking tot asiel – migratie - vreemdelingenrecht (verblijfsstatuut, gezinshereniging, humanitaire visa, …). Doordat mensen in hun zoektocht naar hulp herhaaldelijk aankloppen met hun vraag bij verschillende diensten, is dit belastend en frustrerend voor medewerkers van deze diensten. Zij kunnen de gevraagde hulp meestal zelf niet bieden en vinden, buiten de advocatuur, geen gespecialiseerde dienst om hulpvragers naar door te verwijzen. Daarnaast durft niet iedereen in onzeker of onwettig verblijf bij het OCMW of de gemeente langsgaan, ook niet voor dringende medische hulp wat voor de persoon in kwestie én voor de ganse volksgezondheid een risico inhoudt.
De voorbije twee jaar bracht SAAMO, aan de hand van bestaande permanentie-momenten in Turnhout (2 momenten per week) en Geel (1 moment per week) in kaart welke ondersteuningsvragen mensen hebben rond het thema asiel - migratie – vreemdelingenrecht en waar ze tegenaan lopen bij het zoeken naar een antwoord. Gedurende deze periode werden 435 verschillende huishoudens uit de Kempen bereikt.
Begin 2023 voerden de medewerkers van SAAMO gesprekken met werkingen asiel – migratie – vreemdelingenrecht elders in het land om te ontdekken hoe zij inhoudelijk te werk gaan, waar ze middelen halen, welke aandachtspunten ze meegeven voor een toekomstige werking in de Kempen.
Tegelijkertijd vonden er bij 23 gemeenten uit het arrondissement Turnhout een gesprek met diensten burgerzaken, sociale dienst en dienst gelijke kansen plaats. Uit deze gesprekken bleek dat hulpverlening (verder gaan dan burgers informeren en toeleiden) bieden rond dit thema niet tot hun kerntaak behoort en dat het voor de meeste van deze diensten moeilijk valt dat ze, buiten de advocatuur, geen plek hebben om hulpvragers naar door te verwijzen.
Het loket vreemdelingenzaken in Olen startte in 2023 130 vreemdelingendossiers op, waarvan 34 aanvragen gezinshereniging en 20 verzoeken tot internationale bescherming (asiel). Bij deze soort aanvragen is vaak extra ondersteuning nodig. Daarnaast behandelt dit loket ook nog de dossiers die opgestart werden in een andere gemeente waarna men uiteindelijk verhuist naar Olen. De sociale dienst van het OCMW zorgt vaak voor de opvang van de personen met een verzoek tot internationale bescherming (Lokale Opvang Initiatieven). Voor Olen is er 0.8 VTE begeleider voorzien voor 13 LOI-plaatsen.
Maatschappelijk werkers van OCMW’s en lesgevers van LIGO gaven tijdens de bevraging van SAAMO aan dat integratie, taal leren, activering, … zeer moeizaam loopt bij mensen in onzekerheid over het eigen verblijfstatuut of hun gezin. Wetenschappelijk onderzoek bevestigt dat de onzekere situatie over het gezin in het buitenland leidt tot limbo: een periode waarin men enkel onduidelijkheid kent wat het vermogen aantast om te functioneren, taal te verwerven, nieuwe vriendschappen uit te bouwen, … te integreren.
Een dienst gespecialiseerd in asiel – migratie – vreemdelingenrecht, verspreid in het arrondissement Turnhout zou een grote meerwaarde zijn zowel vanuit integratieoogpunt, als vanuit kosten- en veiligheidsoogpunt. De focus van dit Steunpunt Migratie dient hierbij op drie zaken te liggen:
- Geven van info en advies over vreemdelingenrecht, asiel en migratie.
- Met mensen zonder wettig verblijf of in een onzekere verblijfssituatie eerlijk werken aan een realistisch toekomstperspectief in België of elders.
- Ondersteuning bieden bij de procedure gezinshereniging voor wie het niet (geheel) zelfstandig lukt.
Leader biedt de kans om in een 8-tal gemeenten (Herentals, Geel, Kasterlee, Meerhout, Hulshout, Herselt, Laakdal en Olen) te experimenteren en hulpverleners aan te werven die vanuit permanentie-momenten begeleidingstrajecten met mensen opstarten. Dit in nauwe samenwerking met de gemeentediensten (burgerzaken, sociale dienst) en met Fedasil dat bereid is personeelstijd toe te voegen aan het project. Naast wekelijkse inloopmomenten op bereikbare locaties (Geel en Herentals) experimenteert dit project met nabijheid in de 6 andere gemeenten door bv. een maandelijkse zitdag te koppelen aan een werking die er al is, dit in functie van integratie in de gemeente. Voor Olen is het aangewezen om tijdens de proefperiode van 2 jaar volgende locaties afwisselend in te zetten voor het opnemen van de maandelijkse zitdag:
- dienst burgerzaken (maximale samenwerking met dienst vreemdelingen)
- lokaal dienstencentrum Komie Geire tijdens praatpunt (laagdrempelige context met bijkomende focus op ontmoeting)
Door hulpvragers te begeleiden bij hun procedure gezinshereniging / verblijfsstatuut verwerven zij mentale ruimte om te integreren in de samenleving en de gemeente. In de loop van het project worden enkele activiteiten met andere inwoners van gemeenten georganiseerd.
Het Leader-pilootproject voor Kempen-Zuid dient ten laatste ingediend te worden op 2 september 2024. De engagementsverklaring als partner moet voor 20 augustus aan SAAMO bezorgd worden. Bij goedkeuring kan het van start gaan in januari 2025 gedurende 2 jaar. Leader maakt normaal de beslissing van de projectaanvraag bekend tegen begin november.
SAAMO en CAW De Kempen zijn structureel in overleg met Fedasil dat bereid is dit project te ondersteunen. Gedurende het proefproject bekijkt men samen hoe de werking van de regionale Fedasil Infopunten afgestemd kan worden op de migratiedienst in de Kempen.
De cofinanciering voor het OCMW van Olen bedraagt jaarlijks 1.585,79 euro, 3.171,58 euro voor de ganse periode van het proefproject (2 jaar). Dit bedrag kan betaald worden met de subsidies van de LOI-werking.
Het opzet van het project is om al doende te leren en bij te sturen om vervolgens resultaten en ervaringen zichtbaar te maken in functie van het zoeken van structurele middelen om Steunpunt Migratie op te schalen naar gans het arrondissement Turnhout. Door in te stappen in dit leaderproject engageert Olen zich enkel voor de periode van 2 jaar.
Het vast bureau nam, gelet op de deadline voor het indienen van de engagementsverklaring als partner aan SAAMO, reeds de nodige beslissing, onder voorbehoud van bekrachtiging door de raad voor maatschappelijk welzijn.
Het besluit van het vast bureau van 8 augustus 2024 houdende goedkeuring "Leaderproject Migratie Kempen in samenwerking met CAW De Kempen en SAAMO: indiening project, afsprakennota en engagementsverklaring" wordt ter bekrachtiging voorgelegd aan de raad voor maatschappelijk welzijn.
Beslissingsbevoegdheid
- decreet van 22 december 2017 over het lokaal bestuur, zoals gewijzigd, artikelen 77 en 78
Juridische basis
- besluit van het vast bureau van 8 augustus 2024 houdende goedkeuring "Leaderproject Migratie Kempen in samenwerking met CAW De Kempen en SAAMO: indiening project, afsprakennota en engagementsverklaring"
Beleid en financiën
Beleidsinformatie
De actie is nog niet opgenomen in het meerjarenplan en moet nog voorzien worden bij de volgende meerjarenplanwijziging.
Financiële informatie
Het nodige krediet is nog niet voorzien waardoor het meerjarenplan moet gewijzigd worden.
Visum
Er is geen visum vereist.
Stemming
Unaniem
Besluit
Artikel 1
De raad voor maatschappelijk welzijn gaat akkoord met het indienen van het Leaderproject Migratie en bekrachtigt het besluit van het vast bureau houdende "Leaderproject Migratie Kempen in samenwerking met CAW De Kempen en SAAMO: indiening project, afsprakennota en engagementsverklaring" met terugwerkende kracht op 8 augustus 2024.