Zitting van woensdag 6 maart 2024
Rapportering Lokaal Energie- en Klimaatpact (LEKP 2.0). Kennisname. - Openbare zitting
Aanwezigheden
Aanwezig | Jan Verbist, voorzitter | Seppe Bouquillon, burgemeester | Ellen Deswert, Elke Tweepenninckx, Sander Verboven, Kris Gebruers, Chris Bakelants, schepenen | Jan Verhaert, Riet Smits, Marc Verhulst, Lisette Boeckx, Mario Verhaert, Dag Pas, Annelies Horemans, Jef Peeters, An Peeters, Mil Haemhouts, Gert Dierckx, Henk Vleugels, Marc Hannes, Christel Pluys, Koen Laenen, Bart Soontjens, raadsleden | Jeroen Peeters, algemeen directeur |
|
Motivering
Voorgeschiedenis
Rekening houdend met:
- de internationale conferentie inzake milieu en ontwikkeling gehouden in Rio de Janeiro in 1992;
- het internationaal verdrag van Kyoto van 1997 met betrekking tot het nemen van maatregelen ter bescherming van het klimaat en ter vermindering van de uitstoot van broeikasgassen;
- het ondertekenen van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen door de federale overheid in New York in 2015 aangaande het engagement om aan de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen te werken;
- het ondertekenen door het lokaal bestuur van Olen van het Burgemeestersconvenant 2030 aangaande de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen;
- het gemeentelijk energie- en klimaatactieplan (SECAP) dat werd goedgekeurd op de gemeenteraad van 1 september 2021;
- de deelname aan het door IOK en de provincie gecoördineerd streekproject Kempen2030 dat kadert binnen dit vernieuwde Burgemeestersconvenant 2030 en één gezamenlijke visie vormt op vlak van energie en klimaat onder alle 29 Kempense lokale besturen;
- het Vlaams Energie- en Klimaatplan (VEKP) 2021-2030;
- het regeerakkoord Vlaamse Regering 2019-2024 waarin gesteld wordt dat ook de Vlaamse en lokale overheden hun verantwoordelijkheid nemen en het goede voorbeeld geven. Net zoals de Vlaamse overheid zullen gemeenten, steden, intercommunales, OCMW’s, provincies en autonome gemeentebedrijven worden gevraagd dat zij hun broeikasgassen met 40% reduceren in 2030 ten opzichte van 2015 en vanaf 2020 per jaar een energiebesparing van 2,09% realiseren op het energieverbruik van hun gebouwenpark (inclusief technische infrastructuur, exclusief onroerend erfgoed);
- het Lokaal Energie- en Klimaatpact van de Vlaamse Regering en de Vlaamse steden en gemeenten van 4 juni 2021 goedgekeurd door de gemeenteraad op 6 oktober 2021;
- het ‘FIT for 55’-pakket van de Europese Commissie waardoor Europese regelgeving in overeenstemming wordt gebracht met de doelstelling van de Europese Unie om in 2030 de nettouitstoot van broeikasgassen met ten minste 55% te verminderen ten opzichte van 1990. Met als gevolg de visienota van de Vlaamse Regering van 5 november 2021 ‘Bijkomende maatregelen Klimaat’ met een extra pakket aan maatregelen voor een reductie van 40% broeikasgasuitstoot (ten opzichte van 2005) voor de sectoren transport, bouw, landbouw, afval en industrie;
- artikel 2 van het decreet lokaal bestuur: “De gemeenten zijn overeenkomstig artikel 41 van de Grondwet bevoegd voor de aangelegenheden van gemeentelijk belang. Voor de verwezenlijking daarvan kunnen ze alle initiatieven nemen. Ze beogen om bij te dragen aan de duurzame ontwikkeling van het gemeentelijk gebied";
heeft de gemeenteraad in zitting van 9 november 2022 de ondertekening van het Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.0 goedgekeurd.
Context en argumentatie
Vlaanderen en de lokale besturen slaan, door middel van het Lokaal Energie- en Klimaatpact, sinds 2021 de handen in elkaar om samen de nodige transitie in het energie- en klimaatbeleid waar te maken. Het Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.0 (LEKP 2.0) geeft een vervolg aan het Lokaal Energie- en Klimaatpact van 2021 en bevat een aanscherping van de klimaatambities die in LEKP 1.0 werden vooropgesteld. Dit in lijn met de verscherpte Europese klimaatdoelstellingen zoals vermeld in het Fit for 55-pakket.
Het LEKP 2.0 volgt dezelfde principes als het LEKP 1.0. Twee van de vier concrete en herkenbare werven werden uitgebreid (zie hieronder) naar aanleiding van de reeds vermelde aanscherping op Europees niveau. Er wordt hierbij verder ingezet op een gelijktijdige bottom-up en top-down aanpak. Beide actoren, de Vlaamse overheid en de lokale besturen, geven aan om naast de reeds bestaande engagementen verder werk te maken van de aangescherpte engagementen.
LEKP 1.0: Engagementen:
- een gemiddelde jaarlijkse primaire energiebesparing van minstens 2,09 % te realiseren in hun eigen gebouwen (inclusief technische infrastructuur, exclusief onroerend erfgoed);
- een reductie van de CO2-uitstoot van hun eigen gebouwen en technische infrastructuur met 40 % in 2030 ten opzichte van 2015 te realiseren;
- tegen ten laatste 2030 de openbare verlichting te verLEDden (verlichten met ledlampen);
- het draagvlak voor hernieuwbare energie te verhogen, geen heffing op hernieuwbare energie-installaties in te voeren en bestaande, zoals de heffing op pylonen van windmolens, af te bouwen tegen ten laatste 2025;
- lokale warmte- en sloopbeleidsplannen op te maken;
- burgers, bedrijven en verenigingen te stimuleren om samen met het lokaal bestuur de concrete en zichtbare streefdoelen uit de 4 werven van het Pact te behalen.
LEKP 2.0: Engagementen:
- de doelstelling m.b.t. CO2-reductie voor eigen gebouwen en technische infrastructuur wordt verhoogd van -40% naar -55% CO2-emissies tegen 2030. De scope van deze doelstelling voor CO2-reductie wordt daarnaast uitgebreid naar eigen mobiliteit;
- de primaire energiebesparingsdoelstelling wordt aangescherpt naar -3% per jaar vanaf 2023;
- geen principiële college van burgemeester en schepenen- of gemeenteraadsbeslissing meer te nemen m.b.t. lokale heffingen op elektriciteitsmasten en sleuven van ELIA;
- aanpassingen in de streefdoelen onder de 4 werven:
■ nieuwe uitdaging onder werf 2:
□ 25 fossielvrije renovaties onder de 50 collectieve renovaties per 1.000 wooneenheden tegen 2030.
□ De inwoners van 50 per 1.000 wooneenheden worden uitgenodigd voor een klimaattafel ter bespreking van een wijkgerichte aanpak voor einde 2024
■ nieuwe uitdaging onder werf 3
□ 1,5 in plaats van 1 (semi-) publieke laadequivalenten per 100 inwoners (99.000 laadpunten (CPE)) tegen 2030.
Binnen het Lokaal Energie- en Klimaatpact moet een jaarlijkse inhoudelijke rapportering worden opgemaakt met betrekking tot de voortgang en dat, na voorleggen aan de gemeenteraad, bij het Agentschap Binnenlands Bestuur moet worden ingediend. Hiervoor dient gebruik te worden gemaakt van het Lokaal Klimaatpactportaal, waar de Vlaamse overheid de monitoring van de doelstellingen bijhoudt. Het Lokaal Klimaatpactportaal volgt de resultaten van de lokale besturen op en bundelt ze.
Dit portaal werkt momenteel nog onvoldoende om alle cijfers in op te lijsten. Om deze reden hieronder een overzicht van de realisaties door het lokaal bestuur in 2023.
Realisaties in het eigen patrimonium 2023:
- de verlichting van de gebouwen die stuk gaat, wordt systematisch vervangen door LED verlichting;
- in het onderzoek naar de verwarmingsinstallatie van ontmoetingscentrum De Vrede werden concrete stappen gezet;
- initiatieven Klimaatmakers ondersteunen en faciliteren;
- voorbereiding van het Nieuw Administratief Centrum: de duurzaamheidsambitie ligt hier hoog op vlak van onder meer energiehuishouding. Om deze reden worden er geen structurele ingrepen meer gepland in het patrimonium dat de administratie gaat verlaten. Er wordt ingezet op meervoudig ruimtegebruik.
Andere genomen maatregelen:
- de verwarming werd lager gezet: op een richttemperatuur van 19°C in alle gebouwen in het beheer van het lokaal bestuur, behalve in de publieke ruimtes in de Komie Geire;
- de verLEDding van de openbare verlichting is in handen van Fluvius en gebeurt systematisch. In Olen is inmiddels 30% van de openbare verlichting verLED. Fluvius plant vóór 2028 klaar te zijn;
- de studie warmteplannen werd opgestart, mogelijkheden op de site CC De Vrede en het Nieuw Administratief Centrum worden onderzocht.
LEKP 1.0: 4 werven
WERF 1: Laten we een boom opzetten
- één boom extra per Vlaming tegen 2030 (+ 6,6 miljoen bomen extra vanaf 2021 t.e.m. 2030);
- een halve meter extra haag of geveltuinbeplanting per Vlaming tegen 2030 (+ 3.300 km extra vanaf 2021 t.e.m. 2030);
- één extra natuurgroenperk per 1.000 inwoners tegen 2030 (= 6.600 perken van 10 m² vanaf 2021 t.e.m. 2030).
Realisaties op het openbaar domein 2023
- er werden 60 hoogstammige bomen aangeplant;
- alle grasperken worden natuurlijk beheerd, d.w.z. vegetatie wordt pas in het najaar gemaaid;
Andere realisaties
- plantgoed Behaag onze Kempen:
■ 74 bomen
■ 963 m houtkanten/hagen
- 665 bomen werden aangeplant naar aanleiding van de actie 1001 bomen.
WERF 2: Verrijk je wijk
- 50 collectief georganiseerde energiebesparende renovaties per 1.000 wooneenheden vanaf 2021 t.e.m. 2030;
- 1 coöperatief/participatief hernieuwbaar energieproject per 500 inwoners tegen 2030 die samen voor een totaal geïnstalleerd vermogen zorgen van 216 MW vanaf 2021 t.e.m. 2030 (+ 12.000 projecten in 2030).
Realisaties 2023
- 59 gezinnen in renovatiebegeleiding:
■ 1 behandeld door BENOvatiecoach (externe energiedeskundigen waarmee we samenwerken)
■ 14 behandeld door renovatiecoach IOK (huisdokterproject)
- burgers worden via communicatiecampagnes en artikels aangezet tot energiebesparende renovaties;
- 44 burgers werden via het Energieloket van de gemeente geholpen bij het zoeken en aanvragen van de juiste premies.
WERF 3. Elke buurt deelt en is duurzaam bereikbaar
- per 1.000 inwoners 1 'toegangspunt' voor een (koolstofvrij) deelsysteem tegen 2030 (= 6.600 toegangspunten);
- per 100 inwoners 1 laadpunt tegen 2030 (= 66.000 laadpunten);
- 1 m nieuw of structureel opgewaardeerd fietspad extra per inwoner vanaf 2021 t.e.m. 2030.
Realisaties 2023
- er zijn 72 laadpuntequivalenten
- advies bij aanvragen woonprojecten:
■ stimuleren om in te zetten op deelcultuur en duurzame mobiliteit
■ collectief parkeren promoten zodanig dat er minder verhard wordt
■ streven naar het aansluiten op een traag netwerk
■ groene robuuste structuren integreren, versterken of realiseren
WERF 4. Water het nieuwe goud
- 1m² ontharding per inwoner vanaf 2021 t.e.m. 2030 (= 6,6 miljoen m2 ontharding);
- per inwoner 1m³ extra opvang van hemelwateropvang voor hergebruikt, buffering en infiltratie voor regenwater vanaf 2021 t.e.m. 2030 (= 6,6 miljoen m³ extra regenwater dat wordt opgevangen voor hergebruik of infiltratie).
Realisaties op het openbaar domein 2023
- onthardingsprojecten met plantvakken:
■ er werd 540 m² onthard en voornamelijk omgevormd naar groen zones
■ Ambitiehandboek groenblauwe beleving woonkernen Neteland: afgerond
Realisaties bij particulieren in 2023
- Kempisch Kampioenschap tegelwippen:
■ er werden 4139 tegels gewipt
- de adviezen van de provinciale dienst Integraal Waterbeleid worden steeds meegenomen bij de besluitvorming in omgevingsvergunningen.
- bij woonprojecten van 3 of meer eenheden wordt de ruimtelijke kwaliteit beoordeeld in de kwaliteitskamer (ABBC) waardoor de ambitie hoog ligt, waar ook aandacht is voor verharding en waterhuishouding
Beslissingsbevoegdheid
- decreet van 22 december 2017 over het lokaal bestuur, zoals gewijzigd, artikelen 40 en 41
Juridische basis
- decreet van 22 december 2017 over het lokaal bestuur, zoals gewijzigd
- gemeenteraadsbesluit van 6 oktober 2021 houdende ondertekening klimaatpact Vlaanderen 2021-2030
- gemeenteraadsbesluit van 9 november 2022 houdende goedkeuring ondertekening Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.0
Besluit
Artikel 1
De gemeenteraad neemt kennis van de rapportering over de gerealiseerde acties en genomen maatregelen in 2023 in het kader van het Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.0.